Nieuwe FIP-variant reden tot zorg?

Afgelopen zomer bleek er op Cyprus ineens een enorme stijging van meldingen van het aantal katten met FIP. In het eerste deel van 2023 (van januari tot augustus) werd daar bij 165 katten FIP vastgesteld, op basis van het klinisch beeld in combinatie met een positieve RT-qPCR. Meer dan veertig keer zoveel dan de drie katten in 2021 en de vier katten in 2022 met FIP. Er zijn ook veel zwerfkatten zonder eigenaar op Cyprus, naar schatting zijn er daar zo’n 8000 van aan deze variant overleden. Dit doet vermoeden dat er sprake is van een virusvariant die zich gemakkelijker kan verspreiden onder katten dan klassieke FIP.

Klassieke FIP ontstaat door mutaties van het relatief onschuldige enterale feline coronavirus in een kat. Door die mutaties heeft het klassieke FIP-virus bepaalde eigenschappen waardoor het zich niet of minder goed vermeerdert in darmcellen. En als dat toch gebeurt en het virus wordt wel uitgescheiden, dan blijkt dat katten na orale opname hiervan geen FIP krijgen. Het lijkt erop dat een dergelijke directe infectie van kat naar kat met de variant op Cyprus, FCoV23, wel plaatsvindt.

Uit onderzoek (zie het onderzoeksartikel dat inmiddels als voorpublicatie op internet staat) is inmiddels gebleken dat deze nieuwe FIP-variant bestaat uit een recombinatie van een feline coronavirus met een canine coronavirus. Delen van genen zijn uitgewisseld, wat bij coronavirussen overigens vaker voorkomt. De FCoV23-variant heeft hierdoor de mantel gekregen van een canine coronavirus, dat het meest verwant is aan een zeer virulent pantroop coronavirus dat soms ook bij de hond wordt gevonden (pCCoV). Bij FCoV23 is veel meer virus aanwezig in de darmen en darmcellen, mogelijk een reden dat dit virus besmettelijker is. Verder blijkt dat de aangetoonde virussen bij de katten met FIP op Cyprus identiek zijn, nog meer reden om aan te nemen dat deze variant besmettelijker is.

Inmiddels is FCoV23 ook aangetoond bij enkele katten in het Verenigd Koninkrijk, maar deze katten bleken allemaal afkomstig van Cyprus. Er is namelijk een grote populatie van zwerfkatten op Cyprus en veel worden herplaatst buiten Cyprus. Dit vormt een significant potentieel risico voor verdere verspreiding. Of en in welke mate deze nieuwe variant van FIP ook buiten Cyprus een probleem kan worden is echter moeilijk te zeggen. Er is meer onderzoek nodig om een goed beeld te krijgen van de eigenschappen van deze variant en hoe dit virus zich verspreidt.