Meldcode dierenmishandeling
Deze tekst is een samenvatting van de meldcode dierenmishandeling voor dierenartsen. De volledige meldcode is te downloaden onderaan deze pagina.
Er zijn verschillende vormen van dierenmishandeling mogelijk:
- Fysiek geweld
- Seksueel geweld
- Emotionele mishandeling
- Verwaarlozing
Dierenmishandeling gaat regelmatig gepaard met ander huiselijk geweld. Ook kan de dader hulp nodig hebben. Bij een vermoeden van dierenmishandeling heeft de dierenarts de morele plicht te handelen.
Aanwijzingen dierenmishandeling
Aanwijzingen voor fysieke of emotionele mishandeling zijn onder andere:
- Het letsel past niet bij de anamnese (type verwonding)
- Verschillende betrokkenen vertellen een ander verhaal
- Iemand wordt als dader aangewezen
- Het dier is eerder gewond geweest
- Andere dieren in dezelfde omgeving zijn eerder gewond geweest
- De eigenaar vertoont niet passend gedrag
- Het dier is angstig, depressief of agressief
- Er is een vermoeden van huiselijk geweld
Bij vermoeden dierenmishandeling
Veel mensen accepteren hulp als een dierenarts open het gesprek in gaat. Het onderstaande stappenplan kan hierbij helpen.
Bij het vermoeden op een ernstig misdrijf is het verstandig direct contact op te nemen met de dierenpolitie, Landelijke Inspectiedienst Dierenwelzijn of NVWA bel in dat geval het telefoonnummer 144-. Gesprekken met de diereigenaar kunnen het leveren van bewijs in een strafzaak namelijk beïnvloeden.
Stap 1: verzamel informatie
- Neem een goede anamnese af waarbij feit en interpretatie worden gescheiden.
- Doe een volledig lichamelijk onderzoek en noteer de bevindingen.
- Verzamel zoveel mogelijk bewijsmateriaal zoals laboratoriumuitslagen en (röntgen)foto’s.
Het is raadzaam om de volgende punten in het verslag/patiëntendossier op te nemen:
- Waargenomen letsel/aandoening
- Lichamelijke toestand dier
- Emotionele en/of gedragstoestand dier
- Mening over toedracht letsel/aandoening
- Mening over benadeling gezondheid/welzijn
- Mening of er sprake is van onthouding nodige zorg
- Mening of dier pijn heeft
- Inschatting prognose
- Mening of letsel/aandoening verwijtbaar is aan eigenaar/verzorger
Indien mogelijk is het verstandig bovenstaande punten aan te vullen met een onderbouwing.
Stap 2: overleg met een collega
- Overleg met een collega binnen of buiten de praktijk
- Neem eventueel contact op met een specialist op afstand zoals het Landelijk Expertisecentrum Dierenmishandeling (LED)
Stap 3: praat met de diereigenaar
Vraag zo gewenst een collega om bij dit gesprek aanwezig te zijn en/of het gesprek te voeren.
- Leg het doel van het gesprek uit
- Deel je zorgen zonder het woord mishandeling te noemen
- Bespreek je objectieve waarnemingen
- Vraag een reactie van de eigenaar
- Geef daarna zo nodig je eigen visie
- Leg het gesprek schriftelijk vast
Eigen veiligheid. Er kunnen zich situaties voordoen waarbij een gesprek met de diereigenaar de veiligheid van het dier, een ander persoon in het huishouden, de dierenarts of het personeel van de praktijk in gevaar kan brengen. In die gevallen is het beter van een gesprek af te zien en over te gaan naar stap 4.
Stap 4: weeg de informatie
Schat het risico in op dierenmishandeling, bepaal de aard en de ernst hiervan. Neem indien gewenst weer contact op met een meld- of adviespunt zoals het LED.
Stap 5: neem een beslissing
Heb je nog steeds een sterke vermoeden van dierenmishandeling? Probeer dan bij de diereigenaar bewustzijn te creëren, of meld de dierenmishandeling.
Het uitgebreide stappenplan vind je in de ‘Meldcode dierenmishandeling voor Dierenartsen’
Dierenmishandeling melden
In principe doet een dierenarts een melding op naam. Als een dierenarts een anonieme melding wil doen, is dat mogelijk. Er wordt dan wel een motivatie gevraagd:
- Dierenpolitie: 144 (24/7)
- Vertrouwensloket preventie verwaarlozing landbouwhuisdieren: 06-22435757 (ma t/m vr 8:30-16:30)
- Veilig Thuis, het Advies- en Meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling. 0800-2000 (24/7)
- Meld Misdaad Anoniem 0800-7000 (ma t/m vr 08:00-22:00, weekenden 09:00-17:00)
Ben ik verplicht een melding te doen?
Je bent als dierenarts niet verplicht een melding te doen, maar: het passief optreden bij vermoedens of vaststelling van dierenmishandeling kan een dierenarts tuchtrechtelijk verweten worden. Betrokken individuen of instanties kunnen hierover bij de klachtambtenaar van het ministerie van Economische Zaken een klacht neerleggen. Het niet actief optreden kan worden gezien als het verzaken van de zorgplicht op basis van artikel 4.2 van de Wet dieren.
Heb ik een beroepsgeheim?
Wanneer een dierenarts van mening is dat het in het belang van gezondheid en welzijn van betrokken dier(en) is of wanneer er volksgezondheidsrisico’s bestaan, kan een dierenarts zonder toestemming van de diereigenaar informatie vrijgeven aan derden. Een dierenarts verstrekt zonder toestemming van de diereigenaar in principe geen vertrouwelijke informatie uit het patiënten-/bedrijfsdossier aan politie en/of justitie. Alleen wanneer hiertoe een wettelijke verplichting bestaat of een dierenarts hier een gerechtelijk bevel voor krijgt, geeft hij vertrouwelijke informatie uit het patiënten-/bedrijfsdossier vrij.
Het is verstandig een tekst in je privacyverklaring op te nemen, waarin staat dat bij vermoeden van dierenmishandeling, de dierenarts hiervan melding doet.
Contactpersoon
Voor vragen over dit onderwerp kun je contact opnemen met Jorine Barents, jurist via j.barents@knmvd.nl of 030-634 8966.