Dit bericht wordt bijgewerkt zodra er nieuwe informatie is. Laatste update 9 april 2025 11:00 uur.

Nieuwe uitbraken MKZ in Slowakije en Hongarije

Woensdag 9 april 2025 11:00 uur

De europese situatie rond MKZ heeft zich verder ontwikkeld met nieuwe besmettingen in zowel Slowakije als Hongarije.

Slowakije meldt zesde MKZ-uitbraak

Op 4 april is in Slowakijke een zesde besmetting vastgesteld bij een rundveebedrijf met 800 stieren in Junova (Dunajska district). Het bedrijf ligt binnen de bestaande beperkingszone. Er is een onderdrukkende vaccinatie uitgevoerd. Na de ruiming van 3400 runderen in Plavecký Štvľtok wordt gestart met het ruimen dit zesde bedrijf in Junova.

Hongarije: aantal besmette bedrijven stijgt naar vier

In Hongarije zijn twee nieuwe besmettingen vastgesteld, waarmee het totaal aantal besmette bedrijven op vier komt. Beide nieuwe gevallen bevinden zich binnen de beperkingszone. Er is een onderdrukkende vaccinatie uitgevoerd. Het betreft melkveebedrijven in Darnószeli (1.000 runderen) en Dunakiliti (2.500 runderen). Beide waren eerder negatief getest maar vertonen nu klinische verschijnselen. Hongarije heeft verplaatsing van evenhoevigen door de beschermingszone volledig verboden.

De Europese Commissie benadrukt het belang van waakzaamheid.

Slowakije: vijfde bedrijf besmet verklaard met MKZ

Woensdag 2 april 2025 09:00 uur

In Slowakije is een vijfde melkveebedrijf (3400 runderen) in Plavecký Štvľtok  besmet verklaard met MKZ. Het bedrijf bevindt zich binnen de beperkingszone die de Europese Commissie (EC) heeft ingesteld. Op dit bedrijf zal een onderdrukkende vaccinatie worden uitgevoerd waarna zal worden begonnen met ruimen.  In Hongarije is het ruimen van dieren op een besmet bedrijf in Levél nog in volle gang. Beide landen hebben strikte maatregelen getroffen, waaronder een verbod op dierenverplaatsingen en jachtverboden. Nederland heeft 50.000 doses MKZ-vaccin gedoneerd aan Slowakije.

Wat betekent dit voor Nederland?

Er zijn geen risicovolle transporten van dieren uit Slowakije, Hongarije of Oostenrijk naar Nederland vastgesteld. De EC zal de situatie regelmatig bijwerken, roept op tot extra waakzaamheid. Meer informatie is te vinden in de Kamerbrief van de minister.

Update MKZ – EU verhoogt waakzaamheid na MKZ in Slowakije en Hongarije

Maandag 31 maart 2025 15:00 uur
De Europese Commissie (EC) en de CVO’s van Slowakije en Hongarije hebben een update gegeven over recente uitbraken van mond- en klauwzeer (MKZ) in beide landen.

Belangrijkste ontwikkelingen Slowakije

• Inmiddels zijn vier besmette rundveebedrijven bevestigd in de regio Mala Luc.
• Het ruimen van het bedrijf in Baka (1300 dieren) is bijna afgerond. De karkassen worden verwerkt in een destructiebedrijf. Daarna start het ruimen van de overige bedrijven.
• Op enkele bedrijven is onderdrukkende noodvaccinatie toegepast in afwachting van ruiming.
• Het is opvallend dat op alle vier de bedrijven slechts een klein deel van de runderen klinische verschijnselen vertoonde.
• Het is op basis van de testuitslagen en de klinische verschijnselen niet met zekerheid te zeggen welk van de vier bedrijven het eerste besmet is geraakt.

Belangrijkste ontwikkelingen Hongarije

• Op 25 maart is een tweede besmetting vastgesteld op een groot rundveebedrijf in Levél bedrijf (3000 dieren).
• Noodvaccinatie is uitgevoerd, ruiming is gestart.
• Er zijn in maart geen dieren aan- of afgevoerd.
• Hongarije heeft aanvullende maatregelen ingesteld: grotere beperkingszone, verbod op buiten grazen, slacht enkel onder toezicht en jachtverbod in de zone en eventuele karkassen van wilde dieren worden opgespoord en bemonsterd.

Terugkoppeling van de EU-VET missie van 24 tot en met 27 maart
Een EU-VET team heeft beide landen bezocht om de aanpak van besmettingen te beoordelen. De algehele conclusie is positief: de aanpak van de autoriteiten wordt als adequaat beschouwd. Een duidelijke besmettingsroute is niet gevonden, er zijn wel enkele hypotheses geformuleerd, waaronder verspreiding via de lucht omdat er enkele dagen sprake is geweest van slecht weer met harde wind.

Extra EU-maatregelen

• De Europese Commissie heeft besloten een ruimere beperkingszone in te stellen rond de zes getroffen bedrijven. Waar normaal gesproken een zone van 10 kilometer wordt aangehouden, is nu gekozen voor een groter gebied – een striktere maatregel dan gebruikelijk. De lidstaten hebben hiermee ingestemd. De nieuwe beperkingszone strekt zich uit over delen van Hongarije, Slowakije en Oostenrijk (zie kaart hieronder).
• Evenhoevigen mogen deze zones niet verlaten, behalve voor directe slacht binnen het eigen land, na veterinaire controle.
• Lidstaten wordt opgeroepen geen eenzijdige maatregelen te nemen buiten de EU-diergezondheidsregels om.

Wat betekent dit voor Nederland?

• Er zijn tot nu toe geen risicovolle importen van dieren of dierlijke producten uit Slowakije of Hongarije vastgesteld.
• De NVWA onderzoekt of er recent transporten uit Oostenrijk hebben plaatsgevonden.
• Het is verboden om gevoelige diersoorten of producten daarvan naar of vanuit de beperkingszones te vervoeren.
• Rechtstreekse doorvoer van levende dieren door deze zones is wel toegestaan, op voorwaarde dat er niet wordt gestopt en uitsluitend hoofdwegen worden gebruikt.

MKZ-uitbraak in Slowakije en Hongarije: update

24maart 2025 – 17:00 uur
De Europese Commissie heeft samen met de Chief Veterinary Officers (CVO’s) van Slowakije en Hongarije de lidstaten bijgepraat over recente uitbraken van mond- en klauwzeer (MKZ) in beide landen. De situatie vraagt ook in Nederland om extra alertheid onder dierenartsen.

Situatie in Slowakije

Op 21 maart 2025 is MKZ vastgesteld op drie rundveebedrijven in het zuiden van Slowakije, vlak bij de Hongaarse grens. De bedrijven liggen in Narad, Baka en Medvedov. Het bedrijf in Medvedov bevond zich al in de beperkingszone die ingesteld was. In totaal zijn bijna 2.800 runderen getroffen: Medvedov: 670 runderen, Baka: 1311 runderen, Narad: 790 runderen. In totaal gaat het om 1699 melkkoeien, 501 kalveren, 462 vaarzen en 109 stieren.

De klinische verschijnselen op de bedrijven waren typisch voor MKZ: speekselen, koorts, blaren en uierwonden. Opvallend was dat slechts een klein deel van de dieren symptomen vertoonde. Het virus behoort tot het type O-Panasia 2, hetzelfde type als aangetroffen in Hongarije. Verdere tests moeten nog uitwijzen of het om exact dezelfde stam gaat.

Op 21 maart is begonnen met het ruimen van de besmette bedrijven, te starten met het grootste bedrijf in Baka. Hongarije en Oostenrijk verlenen ondersteuning. Per dag kunnen 350–400 runderen worden geruimd, waardoor dit enkele dagen in beslag neemt. Om verdere verspreiding te voorkomen, zijn op de andere twee bedrijven (Narad en Medvedov) onderdrukkende noodvaccinaties uitgevoerd. Duitsland leverde hiervoor snel 10.000 vaccindoses. Het vaccinatieplan wordt nog met de Europese Commissie gedeeld.

Situatie in Hongarije

Hongarije heeft geen nieuwe besmettingen gevonden, ondanks grootschalig onderzoek (meer dan 16.000 monsters). Wel zijn preventieve ruimingen aangekondigd in het grensgebied, waar de 10-km zones van Slowakije deels overlappen met Hongaars grondgebied. Het betreft kleinschalige varkenshouderijen (backyard farms). In het gebied is weidegang voor gevoelige dieren tijdelijk verboden.

Nederlandse dierenartsen: wees waakzaam

Hoewel er geen directe risico’s zijn voor Nederland, benadrukt de Europese Commissie het belang van waakzaamheid. Dierenartsen spelen hierin een cruciale rol. Let op klinische signalen die kunnen wijzen op MKZ, zeker bij bedrijven met internationale contacten of veevervoer uit risicogebieden. Tijdige herkenning en melding zijn essentieel om verspreiding te voorkomen.

Drie MKZ-besmettingen vastgesteld op rundveebedrijven in Slowakije

22 maart 2025 – 17:00 uur

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) heeft 21 maart bevestigd dat recentelijk gevallen van mond-en-klauwzeer (MKZ) zijn vastgesteld op drie rundveebedrijven in Slowakije, nabij de Hongaarse grens. Eén van deze bedrijven bevindt zich binnen het beperkingsgebied dat eerder was ingesteld na een MKZ-uitbraak in Hongarije op 7 maart; de andere twee bedrijven liggen langs de Donau.

De NVWA heeft middels TRACES inkomende transporten uit Slowakije nagetrokken. Dit was al gedaan na de uitbraak in Hongarije. Er zijn geen risicocontacten gevonden. Sinds de uitbraak in Hongarije zijn geen nieuwe zendingen uit Slowakije en Hongarije naar Nederland gekomen.

Update: MKZ-uitbraak in Hongarije – geen nieuwe besmettingen

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) heeft vandaag gemeld dat er, na de uitbraak in Hongarije, geen nieuwe besmettingen zijn vastgesteld.

Negatieve testresultaten in Nederland

Twee zendingen schapen uit Slowakije zijn de afgelopen weken in Nederland aangekomen. Het ontvangende bedrijf werd tijdelijk door de NVWA geblokkeerd en is afgelopen donderdag bezocht voor monsterafname. De NVWA heeft daarbij opnieuw géén klinische verschijnselen bij de dieren waargenomen en de afgenomen bloedtesten (PCR én ELISA/VNT) zijn allen negatief. Het betreffende bedrijf is inmiddels weer vrijgegeven.

Geen nieuwe uitbraken in Hongarije en Slowakije

Vanuit Hongarije (en Slowakije) blijft het nieuws dat de uitbraak beperkt blijft tot één bedrijf, er zijn geen nieuwe uitbraken gevonden. Alle contactbedrijven en bedrijven binnen een straal van 3 kilometer zijn onderzocht en er zijn geen besmettingen gevonden. Een verdachte melding in Hongarije bleek na testen ook negatief op MKZ.

Verschillende stammen in Hongarije en Duitsland

De uitbraak in Hongarije betreft serotype O-Panasia 2, maar is een andere stam dan die in Duitsland. De stam vertoont gelijkenissen met een ooit in Pakistan gerapporteerde variant. Hoe het virus Hongarije heeft bereikt, is nog niet duidelijk.

Mond- en klauwzeer (MKZ) vastgesteld in Hongarije

7 maart 2025
Gisteravond heeft Hongarije een besmetting met het mond- en klauwzeervirus (MKZ) gemeld op een melkveebedrijf in de regio Kisbajcs, nabij de Slowaakse grens. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) heeft deze situatie bevestigd en verstrekt onderstaande actuele informatie:

Actuele situatie in Hongarije

De besmetting is vastgesteld op een melkveebedrijf met 1.418 runderen. De eerste symptomen werden op 3 maart waargenomen bij een groep vaarzen, die verminderde eetlust en speekselvloed vertoonden. Op 5 maart constateerde de dierenarts blaasjes, laesies en koorts, waarna het bedrijf direct werd geblokkeerd. Op 6 maart werd de besmetting officieel bevestigd door laboratoriumonderzoek.

De Hongaarse autoriteiten hebben in lijn met de Europese diergezondheidsverordening (EU 2020/687) het bedrijf geruimd en een beperkingszone ingesteld. Binnen dit gebied geldt een vervoersverbod en zijn tentoonstellingen, verzamelingen van dieren en toeristische dierlocaties gesloten tot minimaal 17 maart 2025. Ook wordt onderzocht of wilde evenhoevigen besmet zijn geraakt.

Risico voor Nederland en maatregelen

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft een risicoanalyse uitgevoerd om te beoordelen of het virus zich vanuit Hongarije naar Nederland heeft verspreid. Er zijn sinds medio januari 2025 geen transporten met runderen of varkens vanuit de besmette regio naar Nederland geweest, met uitzondering van een slachtzending. Onderzoek naar de aanvoer van schapen en geiten loopt nog. De NVWA onderzoekt via TRACES en I&R mogelijke indirecte transporten.

LVVN roept de sector op om informatie over diertransporten uit Hongarije die niet direct via TRACES traceerbaar zijn, zoals via verzamelcentra, te melden bij de NVWA. De recente uitbraken onderstrepen de kwetsbaarheid van de Europese veestapel voor dierziekten en benadrukken de noodzaak van waakzaamheid onder dierenartsen en veehouders.

Oproep Nederlandse dierenartsen

Dierenartsen wordt dringend verzocht om:

• Verdenkingen van MKZ direct te melden bij de NVWA.
• Strikte bioveiligheidsmaatregelen te hanteren.
• Dierhouders te adviseren om geen dierlijke producten mee te nemen uit landen met MKZ-besmettingen.
• Extra aandacht te besteden aan symptomen bij evenhoevigen, zoals blaren in de bek en op de klauwen, speekselvloed en verminderde eetlust.
• Te zorgen voor correcte reiniging en ontsmetting (R&O) van veewagens uit Hongarije, zoals verplicht volgens Artikel 6.3 van de Regeling veterinaire maatregelen specifieke dierziekten of zoönosen.

De nadruk hierbij ligt op:

1. de reiniging van vervoermiddelen met (lauw)warm water te doen, in combinatie met een schuimreiniger, in plaats van alleen met koud water.
2. de ontsmetting van vervoermiddelen met toegelaten en werkzame ontsmettingsmiddelen te doen, om het MKZ-virus af te doden c.q. af te weren.
3. voor het R&O-proces van veewagens uitsluitend leidingwater te gebruiken, in verband met de gegarandeerde kwaliteit van het water.

Op de website van de NVWA staat een lijst met toegelaten ontsmettingsmiddelen tegen MKZ-virus.

De verschijnselen van MKZ bij evenhoevigen

Bij schapen en geiten verloopt de ziekte meestal vrij mild. Bij rundvee en varkens kunnen de gevolgen veel ernstiger zijn. De ziekte begint in en rond de bek en aan de klauwen. Dieren hebben koorts, maken een zieke indruk, eten minder en vertonen blaren, onder andere op de rand van huid en klauw in de tussenklauwspleet, en op de tong en in de mond. Bij runderen daalt de melkproductie sterk en de dieren gaan kwijlen. Besmette volwassen dieren zullen in het algemeen niet sterven aan de ziekte, maar bij jonge dieren komen soms sterftepercentages voor van 100%.

Op de websites van Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) en de Gezondheidsdienst voor Dieren (Royal GD) is meer informatie over MKZ beschikbaar.

KNMvD houdt de situatie nauwlettend in de gaten en werkt dit bericht bij in het geval er nieuws is.

Afvoer- en bezoekersverbod voor vleeskalverbedrijven opgeheven

24 januari 2025

Het afvoer- en bezoekersverbod voor vleeskalverbedrijven in Nederland is opgeheven. Dat maakte minister Femke Marije Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) vandaag bekend. Uit laboratoriumonderzoek is gebleken dat er geen actieve besmettingen met mond-en-klauwzeer (MKZ) zijn aangetroffen.

Onderzoek onder duizenden dieren
Uit tests bij 3754 dieren die sinds december vanuit Brandenburg naar Nederland kwamen, is geen MKZ-virus aangetroffen. De uitslagen van de laatste 17 monsters worden begin volgende week verwacht.

Beperkingen alleen nog voor enkele bedrijven
Voor 12 bedrijven waarvan nog niet alle testresultaten bekend zijn, blijven de beperkingen voorlopig gelden. Zodra alle testuitslagen binnen zijn en deze gunstig blijken, worden ook deze bedrijven vrijgegeven.

Lessen voor de toekomst
De minister benadrukt het belang van goede voorbereiding op dierziekten. Ze roept alle betrokken partijen op om de afgelopen weken gezamenlijk te evalueren, zodat Nederland in de toekomst nog beter voorbereid is op dergelijke situaties. Tot slot sprak ze haar dank uit aan iedereen die zich heeft ingezet tijdens deze crisis.

Wat betekent dit voor de sector?
Vleeskalverhouders kunnen hun werkzaamheden grotendeels hervatten. De NVWA zal de bedrijven waar nog onzekerheid bestaat blijven informeren. Naar verwachting zijn begin volgende week alle uitslagen bekend.

Lees de kamerbrief hier

Geen MKZ-virus aangetroffen in Nederland: onderzoeken nog gaande

17 januari 2025

Tot nu toe geen signalen van MKZ in Nederland

15 januari 2025

Tot op heden zijn er geen signalen dat er mond-en-klauwzeer (MKZ) in Nederland is. Dat schrijft minister Wiersma vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Ook in Duitsland is, naast de besmetting op het bedrijf met de waterbuffels, geen MKZ aangetroffen bij andere bedrijven. Het is nog onduidelijk hoe de waterbuffels besmet zijn geraakt. Als mogelijke bron van de infectie worden etensresten uit het buitenland genoemd, die zijn achtergelaten in het natuurgebied waar de buffels verbleven.

De Deskundigengroep Dierziekte heeft op verzoek van de minister een risicobeoordeling opgesteld. Hierin worden twee scenario’s beschreven. Het eerste scenario gaat ervan uit dat het waterbuffelbedrijf het eerste en enige besmette bedrijf is. In dat geval wordt het risico op insleep naar Nederland, gezien de beperkte contacten van het waterbuffelbedrijf, als laag tot zeer laag ingeschat. Het tweede scenario is dat er meer bedrijven besmet zijn. In dat geval wordt het risico op insleep als matig beoordeeld vanwege mogelijke (indirecte) dierbewegingen. Op dit moment is nog niet duidelijk welk van de twee scenario’s het meest waarschijnlijk is. De Deskundigengroep schat de kans klein, maar niet uitgesloten, dat MKZ al vóór 11 januari – toen in Duitsland maatregelen van kracht werden – in Nederland is ingesleept.

Waakzaamheid

De deskundigen roepen houders en hun dierenartsen op om zeer waakzaam te zijn. Om de kennis van veehouders, handelaren en dierenartsen te vergroten, is op 15 januari om 15:00 uur een webinar georganiseerd door Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research.

Monsters

De NVWA heeft inmiddels alle bedrijven bezocht waar de geïmporteerde kalveren verblijven, evenals twee andere rundveebedrijven. Hierbij zijn monsters afgenomen. Op geen van deze bedrijven heeft de NVWA klinische verschijnselen waargenomen. Uit de eerste 125 onderzochte monsters is geen MKZ naar voren gekomen. Voor zover bekend zijn er geen varkenstransporten geweest vanuit de Duitse deelstaat waar de besmetting is vastgesteld. Wel zijn schapen naar één bedrijf gebracht. Dit bedrijf is geblokkeerd, en de schapen worden onderzocht.

Vaccinatie

De minister meldt in haar brief dat noodvaccinatie als maatregel is opgenomen in het beleidsdraaiboek. Bij een uitbraak kunnen alle gevoelige dieren binnen een straal van 2 kilometer rond de besmettingshaard worden gevaccineerd. Hierdoor wordt het preventief ruimen van gezonde dieren zoveel mogelijk voorkomen. Een fabrikant heeft aangegeven binnen zes dagen 100.000 vaccins voor MKZ-serotype O te kunnen leveren. De minister heeft deze bestelling uit voorzorg geplaatst. Een gevolg van vaccinatie is dat er beperkingen gelden voor het vervoer van levende dieren, rauwe melk en rauw vlees naar andere lidstaten.

Meer informatie hierover leest u in de kamerbrief.

15 januari: Webinar mond-en-klauwzeer van Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research (WBVR)

14 januari 2025

Mond-en-klauwzeer (MKZ) is een besmettelijke dierziekte die uitsluitend evenhoevige dieren treft. De recente MKZ-uitbraak in Duitsland heeft veel vragen opgeroepen bij veehouders en dierenartsen. Om deze vragen te beantwoorden en onze kennis en ervaringen te delen, organiseren Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) een informatief webinar. Het webinar is na afloop terug te kijken via de dossierpagina mond-en-klauwzeer van GD.

Datum: woensdag 15 januari
Tijd: 15.00 uur

Programma

Tijdens het webinar komen de volgende onderwerpen aan bod:

Stand van zaken MKZ-uitbraak in Duitsland: virus (typering en serotype) en vaccinatiestrategie | Spreker: Aldo Dekker, MKZ-onderzoeker bij Wageningen Bioveterinary Research (onderdeel van Wageningen University & Research)
Dierziekte-informatie: klinische verschijnselen bij rundvee, kleine herkauwers en varkens, ziekteverloop en bedrijfshygiëne | Spreker: Emma Strous, landbouwhuisdierenarts en Europees specialist Royal GD

Meer informatie & aanmelden

Hygiëneprotocol NVWA voor bezoek vleeskalverbedrijven

14 januari 2025

Het bezoekersverbod op klaverbedrijven heeft enkele uitzonderingen, waaronder noodzakelijke bezoeken van een dierenarts. Daarbij wordt gevraagd om hygiënemaatregelen te nemen. De NVWA heeft daarvoor vandaag een protocol gepubliceerd. Uitgangspunt hiervan is ‘schoon komen en schoon gaan‘. In het protocol staan maatregelen omtrent kleding, schoeisel, voertuigen en het gebruik van materiaal dat het kalverbedrijf opkomt en verlaat.

Bekijk het protocol hier

Afvoer- en bezoekersverbod vleeskalverbedrijven

12 januari 2025

Minister Wiersma (LVVN) heeft preventieve maatregelen aangekondigd om eventuele verspreiding van MKZ in Nederland te voorkomen. Uit inventarisatie van de NVWA blijkt dat er sinds 1 december 2024 ruim 3600 kalveren uit de deelstaat Brandenburg via verzamellocaties via Duitsland naar Nederland zijn gekomen. Deze kalveren bevinden zich op 125 houderijen in Nederland. De NVWA doet de komende dagen onderzoek naar de eventuele aanwezigheid van MKZ op de betreffende bedrijven. De minister heeft uit voorzorg een aantal maatregelen getroffen om mogelijke verspreiding te voorkomen. Zo mogen vleeskalveren enkel bedrijven nog verlaten indien ze direct naar het slachthuis gaan, waarbij een strikt hygiëneprotocol gehandhaaft moet worden.

Daarnaast is er per direct een bezoekersverbod ingesteld op de bedrijven. Dierenartsen zijn daarop uitgezonderd, maar moeten uiteraard ook hygiënemaatregelen treffen wanneer zij bedrijven bezoeken.

Lees meer in de brief van Minister Wiersma aan de Tweede Kamer

Negatief geteste BTV-monsters worden gecheckt op MKZ

11 januari 2025

Minister Wiersma van LVVN heeft in een brief aan de Tweede Kamer een update gegeven over de situatie rondom de MKZ-besmetting in Duitsland. In de brief geeft ze aan dat er aanwijzigingen zijn dat er mogelijk indirecte importen hebben plaatsgevonden uit het gebied in Duitsland waar de besmetting is vastgesteld. In de brief staat dat als dit het geval blijkt, deze bedrijven  in Nederland worden geblokkeerd en nader onderzocht. Er wordt door de NVWA verder gekeken naar de invoer van dieren of producten uit de betreffende deelstaat.

Daarnaast heeft de minister Wageningen Bioveterinary Research opdracht gegeven om opnieuw te kijken naar monsters die ingestuurd zijn ten behoeve van blauwtongdiagnostiek, maar negatief zijn getest, opnieuw te testen op de aanwezigheid van MKZ.

Lees de gehele kamerbrief hier.

Mond-en-klauwzeer bij waterbuffels in Duitsland, nabij Berlijn

10 januari 2025

Voor het eerst in jaren is er in Duitsland een uitbraak van mond-en-klauwzeer (MKZ). Drie waterbuffels in een boerderij in de plaats Hönow bij Berlijn zijn doodgegaan als gevolg van de ziekte, blijkt uit onderzoek.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselkwaliteit en Natuur (LVVN) zegt dat er -zoals gebruikelijk -naar aanleiding van deze berichten een risicoanalyse is uitgevoerd door de NVWA, om te beoordelen hoe groot het risico is dat MKZ-virus in de afgelopen periode vanuit het besmette gebied in Duitsland naar Nederland kan zijn verplaatst, Hierbij is gekeken naar transporten met voor MKZ gevoelige dieren (rundvee, varkens, kleine herkauwers) en hun (levende) producten. Deze analyse laat zien dat er sinds 1 december 2024 geen transporten met dieren of levende producten van dieren vanuit de deelstaat Brandenbrug naar Nederland zijn geweest. Echter, er zijn meerdere routes van besmetting mogelijk. NVWA zal met behulp van TRACES en I&R nog nauwkeuriger kijken naar eventuele contacten met Brandenburg.

Geen transport in de getroffen regio

De deelstaat Brandenburg heeft een 3-km beschermings- en 10-km bewakingsgebied ingesteld. Verder is een standstill afgekondigd van 72 uur in de gehele deelstaat en worden alle bijhorende maatregelen volgens EU-verordening 2020/687 geïmplementeerd, zoals tracering van contacten met het getroffen bedrijf en bioveiligheidsmaatregelen op de getroffen locatie. Ook is een epidemiologisch onderzoek gestart. Ten slotte loopt het onderzoek nog naar welke MKZ-stam/type het betreft. Deze informatie kan helpen om te bepalen hoe het virus mogelijk is geïntroduceerd.

Wees alert

Het ministerie roept veehouders en dierenartsen om alert te zijn en om verdenkingen te melden bij het Landelijk meldpunt dierziekten van de NVWA via telefoonnummer 045 – 546 31 88. Verder is het van groot belang maximaal bioveiligheid in acht te nemen, zeker bij (handels)contacten met Duitsland, vooral met de regio rondom Hönow.

Klinische verschijnselen

Bij schapen en geiten verloopt de ziekte meestal vrij mild. Bij rundvee en varkens kunnen de gevolgen veel ernstiger zijn. De ziekte begint in en rond de bek en aan de klauwen. Dieren hebben koorts, maken een zieke indruk, eten minder en vertonen blaren, onder andere op de rand van huid en klauw in de tussenklauwspleet, en op de tong en in de mond. Bij runderen daalt de melkproductie sterk en de dieren gaan kwijlen. Besmette volwassen dieren zullen in het algemeen niet sterven aan de ziekte, maar bij jonge dieren komen soms sterftepercentages voor van 100%.
Op de websites van Wageningen Universiteit & Research en de Gezondheidsdienst voor Dieren (Royal GD) staat meer informatie, onder andere over de klinische verschijnselen.

De KNMvD houdt de situatie nauwlettend in de gaten en zal contact houden met relevante instanties. Mochten er nieuwe ontwikkelingen zijn, dan houden wij leden uiteraard op de hoogte.